Vandaag, 27 juli is het feest van onze patroonheilige, een heilige van onze tijd!
Beste lezer, beste parochianen,
In de tijd dat ik in mijn vorige parochie werkzaam was, was er een huwelijk dat we door verschillende omstandigheden een, twee, drie, zelfs vier keer moesten uitstellen. Te midden van het gehele proces van voorbereiding op het sacrament en uitstel van het huwelijk, en van het vinden van nieuwe data, en van het afstemmen van onze agenda's, had ik goed contact met het echtpaar. Ze zijn al enkele jaren voor de wet getrouwd, ze hebben kinderen, ze gaan regelmatig naar de kerk, dus onze relatie is erg goed. De vrouw komt uit Afrika, Tanzania, Kilimanjaro en de man uit Friesland. Omdat liefde alles kan, heeft het er ooit voor gezorgd dat ze elkaar ontmoetten en een gezin stichtten. Het stel was erg enthousiast over alle steun en het contact dat we hadden gehad en wilde me uitnodigen om een dag met hen door te brengen. Kilimanjaro lijkt te ver weg om samen een dag door te brengen! Maar Friesland om een “frisse neus te halen” was een fantastisch idee! Toeval bestaat niet. Ik wist toen nog niet dat ik een nieuwe benoeming zou krijgen. Mijn wereld had prima door kunnen gaan in mijn vorige parochies. En een van de regio's in Nederland waar ik nog niet was geweest, was Friesland. Toen ik werd voorgedragen had ik geen specifieke plek om te bezoeken. Er was geen speciale intentie, anders dan toerist te zijn in "eigen" land.-Dit klinkt toch mooi in de mond van een goed ingeburgerde Colombiaan-
Een jaar later (na hun uitnodiging) was het tijd voor de definitieve huwelijksdatum en ik wist echter dat ik pastoor zou worden van de Titus Brandsmaparochie, dus Friesland was een zeer interessante plaats om te bezoeken en ze moesten hun belofte nakomen. Ik zei niets, maar in mijn hart keek ik ernaar uit om de plaats te bezoeken waar de patroonheilige van mijn nieuwe parochie was geboren en opgegroeid. Bolsward klonk niet langer als een vreemde plaats, integendeel, het klonk heel vertrouwd. Dus voor mijn afspraak ging ik me verdiepen in het leven van Titus Brandsma, zijn wieg, zijn wereld, zijn omgeving, het museum dat ter ere van hem was gebouwd, de plaatsen die hij had bezocht! Ondeaan deze pagina deel ik graag een paar foto's met jullie. Door erop te klikken kun je ze vergroten.
Het was heerlijk om op die plek te zijn, de naam van de heilige klonk me steeds vertrouwder in de oren. Van het ene op het andere moment zei ik niet meer heilige Titus Brandsma, maar spontaan Titus! Ach! Dit was geen overmoed, maar eerder een teken van genegenheid! Het was bijna een gebed. Het gebed van een priester die heimelijk wist dat hij benoemd zou worden tot pastoor in de parochie die zijn naam droeg en waarvoor hij in de hemel kon voorspreken.
Plotseling verloor de regio aan belang in mijn motivatie, ik wilde geen frisse neus halen maar eerder een “brands-ma hart” en Titus was nu de referentie en het middelpunt van ons bezoek. Op dat moment wist ik niet dat gezondheid me een levensles zou geven, dus toen het koud werd dronken we koffie met een frisse Pompeblêdsje kruidenlikeur die typisch is voor de regio. Ach! Dit bracht me dichter bij het dagelijkse leven van de heilige! Ten minste dat dacht ik!
Meer over hem leren deed me beseffen dat we als gelovige, als persoon en als parochie veel van Titus kunnen leren en imiteren.
Titus bezat een diep praktisch inzicht in de houdingen en handelingen die als voorzichtigheid kunnen worden opgevat. Dit stelde hem in staat om uitzonderlijk goed om te gaan met problematische situaties zoals misverstanden in zijn religieuze orde en elders. In algemene zin heeft Titus me doen inzien dat conflicten onvermijdelijk zijn wanneer twee of meer mensen elkaar in dezelfde ruimte zich bevinden, vandaar de noodzaak van voorzichtigheid bij het oplossen van conflicten. Titus kan op zichzelf beschouwd worden als de belichaming van dit grote kenmerk van het christelijke leven.
Nu dat ik hier een tijdje pastoor ben, ziek maar niet blind, herstellend maar niet aan een bed gekluisterd, meelopend, verwelkomd, rustig maar zeker aan het werk, merk ik dat ook onze parochie een mooie plek is van diversiteit. Zo bestaat onze parochie letterlijk en figuurlijk uit meerdere kleuren. Onze parochie heeft de rijkdom van het verwelkomen van verschillende culturen, talen, nationaliteiten, verschillende geloofsgemeenschappen, ooit zelfstandige parochies, enz. Nu is zelfs de pastoor zelf een Colombiaan. Onze parochiefamilie bestaat uit broeders en zusters die hun bestaan te danken hebben aan verschillende culturen zowel van binnen als buiten het land. Het is onvermijdelijk dat er conflicten en andere problemen in het gemeenschapsleven ontstaan. Daarom herinnert Titus ons eraan vredestichters te zijn met het wapen van praktisch inzicht om een omgeving te creëren waarin de parochie kan blijven leven, trouw aan Jezus Christus.
Titus herhaalt hoe belangrijk het is om te waken voor de loutere uiterlijke vormen van spiritualiteit zonder een authentiek mystiek of innerlijk geestelijk leven. In zekere zin pleit Titus voor een evenwichtige christelijke levenswijze. Dit houdt ook verband met het vermogen van onze parochie en synodale kerk om de tekenen van de tijd te lezen en te interpreteren om ons geloof te leven op een manier die relevant is voor onze context, onze huidige wereld. Mensen van onze tijd!
Titus benadrukte in een lezing uit 1932 over het concept van God de noodzaak om nieuwe manieren te vinden om God op te vatten volgens de "tijdgeest". Volgens Titus moeten we nieuwe manieren blijven vinden om Gods woord te verkondigen. Deze manieren moeten aansluiten bij onze moderne cultuur. Dit is essentieel, want nieuwe tijden vragen om nieuwe uitdrukkingsvormen. Een extra uitdaging van Titus is de noodzaak om ons te wagen aan verschillende pastorale vormen die relevant zijn voor de behoeften van ons land en onze lokale kerk, onze parochie; daarom willen we werken aan een missionaire parochie.
Ik heb gemerkt dat Titus uitvoerig het belang van twee inspirerende modellen benadrukt: Onze Lieve Vrouw van de Berg Karmel (dat is ook de naam van de parochie in mijn dorp waar ik ben opgegroeid - toeval?) en de profeet Elia. Titus benadrukt het contemplatieve en actieve leven van de profeet Elia. Er is daar een bijzondere spiritualiteit. God riep hem uit zijn contemplatieve leven om een actieve rol in de samenleving te spelen en daarna keerde hij altijd terug naar contemplatie.
Op dezelfde manier zijn wij als gelovigen geroepen om actieve contemplatieven te zijn die te midden van alle dagelijkse activiteiten, van het leven van alledag, altijd moeten terugkeren naar contemplatie. Er moet een vereniging zijn van menselijke inspanning en het mystieke leven van God. Menselijke uitdagingen, lijden of moeilijke situaties die in goed geloof en vertrouwen in Gods handen gelegd worden zullen door God beloond worden. Is dit geen mooie manier om parochie te zijn? Om Kerk te zijn?
Bovendien werkte Titus mee aan de oprichting van de Katholieke Universiteit Nijmegen. Titus hechtte waarde aan religieus onderwijs. Hij geloofde daarin. Volgens mij was hij ervan overtuigd dat het gebrek aan godsdienstonderwijs leidt tot het ontbreken van een houding van eerbied voor de hele schepping en vooral voor andere mensen.
Titus' onderwijs over eerbied voor de hele schepping versterkt het groeiende hedendaagse besef dat mens en ecologie met elkaar verbonden zijn. Paus Franciscus herinnerde ons hieraan in zijn encycliek Laudato Sí.
Als journalist werkte Titus onvermoeibaar met de media en was daardoor betrokken bij kwesties van sociale rechtvaardigheid. Ik vind het ongelooflijk hoe hard hij daaraan werkte, zonder de middelen te hebben die we vandaag de dag hebben. Er was geen internet, er was niet de mogelijkheid die ik heb om dit artikel met jullie te delen, maar er was een ongelooflijke kracht in de geest van mensen als Titus.
Eind 1935 werd hij de nationale geestelijke adviseur van de Unie van Katholieke Journalisten. In dit pastorale werk gaf Titus alles, zelfs tot op het punt dat hij zijn leven verloor, vechtend voor gerechtigheid en waarheid. Terwijl ik zwijgend door het museum liep, dacht ik dat wij gelovigen vandaag de dag net zo'n verantwoordelijkheid hebben als de profeet Elia, die Titus verpersoonlijkt, om altijd vastberaden voor de waarheid op te komen. Opkomen voor wat juist is, brengt uitdagingen met zich mee. In de tijd van Titus werden er bijvoorbeeld beperkingen opgelegd aan het katholieke radionetwerk, zodat het werd opgeschort en de vrijheid van meningsuiting werd belemmerd, en er nauwelijks sprake kon zijn van een katholieke pers.
Tijdens zijn verblijf in de gevangenissen van Scheveningen, Amersfoort en Dachau werd Titus geconfronteerd met moeilijke situaties, maar hij bleef hoopvol en gaf ook anderen hoop. De preek van Titus op Goede Vrijdag wierp licht op zijn eigen benadering van wat er met hem gebeurde. Geloof en hoop maakten Titus sterk en onverzettelijk, zelfs tegenover zware vijandigheid. Zelfs te midden van groot lijden bleef Titus verenigd met God. Titus geloofde dat zijn lijden een deelname was aan de passie van Christus, zodat Titus, net als de verrezen Christus, ook zou overwinnen. Ik begrijp deze woorden steeds beter! Titus geloofde dat alleen God hem in staat kon stellen om door de duisternis waarmee hij geconfronteerd werd heen te gaan. Voor hem is lijden een kans om Gods liefde in ons te ervaren. Wat een waanzin om zo te denken, zeker in deze tijd, maar wat een mooie manier om het leven vorm te geven met de ogen gericht op de werkelijkheid!
Oorlog is een van de kwaden die onze tijd teisteren. In de afgelopen tijd zijn de apocalyptische gevolgen van oorlog duidelijk zichtbaar in Oekraïne, in Latijns-Amerika en in andere landen met oorlogsgebieden over de hele wereld. In deze tijden stelt Titus dat geloof en hoop in God en in ons vermogen als mensen om het leven en de hele schepping te respecteren, op een dag zullen zegevieren over deze existentiële kwaden zoals oorlog. De kerk moet in deze tijd en in alle tijden zonder voorbehoud een voorbode en bewaarplaats blijven van hoop, vrede en verzoening.
Tot slot herinnert Titus ons gelovigen eraan om aan eenheid te werken terwijl we mensen van alle rangen en standen dienen. Verschillende etniciteiten, ideologieën, religieuze en politieke kleuren mogen geen voorrang krijgen op het feit dat we allemaal mensen zijn die naar Godsbeeld zijn geschapen. Titus ging nog een stap verder in het verdedigen van de rechten van Joden en pleitte voor hun toelating tot katholieke scholen. Titus behoorde in 1926 tot de oprichters en bestuurders van het Apostolaat voor de Hereeniging, één van de voorlopers van de Katholieke Vereniging voor Oecumene, een concrete actie om katholieken en onze broeders en zusters in de Oosterse Kerk te verenigen. De vraag is wat wij vandaag als christenen doen op het gebied van oecumene en interreligieuze dialoog.
Moge de liturgische viering van vandaag, het feest van de heilige Titus Brandsma, een bron van inspiratie zijn voor de hele kerk en op een bijzondere manier voor onze parochie. Heilige Titus Brandsma, bid voor ons. Beste parochianen, ik wens ons een fijne Titusdag toe!
